Το μέλασμα, είναι δερματικές δυσχρωμίες οι οποίες εμφανίζονται κυρίως στην περιοχή του δέρματος του προσώπου. Το μέλασμα εμφανίζεται αποκλειστικά στους ενήλικες και συνηθέστερα στις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι περιοχές του προσώπου οι οποίες προσβάλλονται συχνότερα από το μέλασμα είναι το μέτωπο, τα μάγουλα, το άνω χείλος και οι παρειές της μύτης.
Το μέλασμα εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες με σκουρόχρωμο δέρμα, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω της ηλιακής ακτινοβολίας.
Η αλόγιστη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, οι ορμονικές διαταραχές καθώς και η λήψη φαρμάκων όπως τα αντισυλληπτικά μπορεί να συμβάλλουν στην εμφάνιση του μελάσματος. Η θεραπεία του μελάσματος γίνεται με διάφορες μεθόδους όπως, δερματοαπόξεση, χημικό peeling, laser.
H ακριβής αιτία παραμένει άγνωστη. Γνωρίζουμε πως οφείλονται σε κληρονομική προδιάθεση, στη -συνήθως χωρίς καθόλου προστασία- χρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, αλλά και σε λήψη φαρμάκων (αντισυλληπτικά, ισοτρετινοϊνη, κορτιζόνη, αντιεπιληπτικά, αντιβιοτικά ή φωτοευαίσθητες ουσίες). Πιο χαρακτηριστικές οι πανάδες εγκυμοσύνης (μέλασμα) που οφείλονται στις γυναικείες ορμόνες που παράγονται κατά την κύηση ή δίνονται εξωγενώς. Η γενετική προδιάθεση επίσης είναι σημαντική. Άτομα των οποίων οι γονείς είχαν μέλασμα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν το ίδιο νόσημα. Με την πάροδο του χρόνου, συνήθως αυξάνονται σε μέγεθος, αλλά και σε αριθμό και επιδεινώνονται
από τον ήλιο.
Θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση κάποιων καλλυντικών που περιέχουν π.χ. σαλικυλικό οξύ ή άλλες φωτοευαίσθητες ουσίες παράλληλα με την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία, φυσική (ήλιος) ή τεχνιτή (solarium, λάμπες φθορισμού – οικονομίας νέας τεχνολογίας-). Επίσης οποιαδήποτε φλεγμονή, έγκαυμα, τραυματισμός του δέρματος ή ακμή που δεν αντιμετωπίζεται έγκαιρα και σωστά, μπορεί να οδηγήσει σε δυσχρωμία. Γνωρίζοντας όμως, πως η σημαντικότερη αίτια του μελάσματος είναι ο ήλιος, μας οδηγεί στην ανάγκη για αδιάλειπτη χρήση αντηλιακών κρεμών όχι μόνο κατά την διάρκεια του καλοκαιριού αλλά και το χειμώνα.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι υπερμελαγχρώσεων. Ο δερματολόγος αφού εξετάσει τον ασθενή θα κάνει τη σωστή αξιολόγηση του τύπου και κυρίως του βάθους των κηλίδων.
Όσο βαθύτερες είναι οι πανάδες τόσο πιο επίμονη πρέπει να είναι η αντιμετώπισή τους. Έτσι, δυσχρωμίες που βρίσκονται σε επιφανειακά στρώματα του δέρματος (επιδερμίδα) αντιμετωπίζονται με συνδυασμό λευκαντικών ουσιών και απολεπιστικών παραγόντων (χημικών peelings). Μεγάλη βοήθεια προσφέρουν και τα μηχανήματα που κάνουν απόξεση του δέρματος (μικροκρυστάλλους). Τα σύγχρονα μηχανήματα fractional Laser δίνουν λύση σε αρκετές περιπτώσεις. Ενδείκνυται για τις ηλιακές (γεροντικές) κηλίδες που εμφανίζονται σε πρόσωπο και ράχη χεριών κυρίως. Μετά την θεραπεία η βλάβη γίνεται πιο σκούρα λόγω της απορρόφησης από τα κύτταρα ενέργειας που οδηγεί στην καταστροφή τους. Αυτό διαρκεί 5-7 ημέρες και δίνει την θέση του σε μια ελαφρά ερυθρή εικόνα που σιγά-σιγά σβήνει. Ανάλογα με το τύπο του δέρματος, οι θεραπείες εξατομικεύονται, έτσι ώστε να μπορέσουμε να φτάσουμε στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Όμως η επιτυχής αντιμετώπιση των κηλίδων/δυσχρωμιών/πανάδων δεν αποτρέπει τη δημιουργία νέων σε κάθε περίπτωση.
Ανάλογα με την μέθοδο που θα επιλεγεί για την αντιμετώπιση των δυσχρωμιών,
αυτές δεν θα πρέπει να υπερβούν τους 3 μήνες, ώστε να μην προκληθεί επιδείνωση
των πανάδων. Η πλέον ενδεδειγμένη χρονική στιγμή θεωρείται αυτή μεταξύ του
φθινοπώρου και της αρχής της άνοιξης, αφού τότε η ηλιακή ακτινοβολία εξασθενεί.
Σημαντικό είναι να κατανοήσουμε ότι, η σωστή χρήση αντηλιακού
για την προστασία του δέρματος, μας βοηθάει, όχι μόνο για την εκ νέου
δημιουργία πανάδων, αλλά και για την φωτογήρανση και το καρκίνο του δέρματος.
Οπότε το σημαντικότερο σκεύασμα που επιβάλλεται να εφαρμόζεται είναι ένα αντηλιακό
με υψηλό δείκτη προστασίας, όλο το χρόνο. Αυτό θα πρέπει να εφαρμόζεται σωστά ,
δηλαδή ανανέωση κάθε δυο με τέσσερις ώρες. Ο δερματολόγος επίσης θα προτείνει
μία ήπια λευκαντική κρέμα ή τοπικό σκεύασμα για την πρόληψη εμφάνισης νέων
δυσχρωμιών και ίσως κάποιες επαναληπτικές συνεδρίες με peelings ή
μικροκρυστάλλους ή lasers για τη συντήρηση του αποτελέσματος φυσικά όχι το
καλοκαίρι ή αν συνυπάρχει έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία.
